Sürekli gelişen fabrikasyon ürünler, teknolojide her gün gelişen son sistemler, hızlı nüfus artışı gibi etkenler nedeniyle, eskiden rağbet gören pek çok meslek bugün ya kayboldu ya da kaybolma noktasına gelmektedir.
Bir zamanların çok kazandıran, ustasına itibar veren meslekler artık rağbet görmüyor. Bu meslekler genelde el emeğinin en güzel sergilendiği mesleklerdi ancak fabrikaların açılması ve başka ürünlere gösterilen rağbet nedeni ile artık yapılmamakta.
Bu mesleklerle uğraşan ustalar, yetiştirmek üzere eleman arıyor ama günümüzde pek ilgi çekmeyen meslekleri edinmek için kimse çaba sarf etmiyor. Aslında gençler bu işleri öğrenmek isteseler sayılı ve aranan kişiler arasına da girecekler. Umudumuz bu güzel mesleklerin tekrar hayatımıza girmesi.
Kaybolan Meslekler
Sütçülük
Şimdilerde sadece eski Türk filmlerinde gördüğümüz, tonton amcaların bakır ya da alüminyum güğümlerde süt sattığı sütçülük mesleği, fabrikasyona yenilmiş mesleklerden biri haline geldi. Belli bir sağlık standardı nedeni ile de sekteye uğramış sütçülük geleneği, artık bitmiş durumda.
Yorgancılık
Yine fabrikasyona yenilmiş bir diğer meslekte yorgancılık. Yorgan ustalarının özenle bin bir emekle oya gibi işledikleri yorganlar, bittiğinde duvara asılır ve böylece yorganın sahibi yorganının bittiğini anlar ve ücretini ödeyip yorganını alırdı. Ancak günümüzde bu meslekte fabrikasyon işlere kurban oldu.
Bastonculuk
Günümüzde Zonguldak ili Devrek ilçesindeki ustalar tarafından yapılan bastonculuk, eğer ileride yetişen ustalar da olmazsa kaybolma tehlikesi ile karşı karşıya. Halen bastonculuk yapan dükkânlar var ama bu güzel el işçiliği meslek, ileride kaybolma tehlikesi yaşamakta.
Bileycilik
Mahallelerdeki evlerde kullanılan körelmiş bıçakları bileyleyen ve biley makinesini sırtlarında taşıyan bileyciler, teknolojik cihazların piyasaya çıkmasıyla yok oldu gitti. Artık hazır satılan bıçak bileyleme ürünleri evlere girmiş durumda.
Sepetçilik
Saz, kamış, kestane ağaçlarının dallarından yapılan sepetler, eskiden evlere erzak taşımaya yarardı ve küfeciler pazar gibi yerlerden evlere küfelerle erzak taşırlardı. Şimdi bu sepet ve küfelerin yerini poşetler ve pazar arabaları aldı. Belli yerlerde tek tük küfe ile eşya taşıyanlar mevcut. Ancak sepet örme işi artık kayboldu.
Külekçilik
Yiyecekleri saklamak için yapılan tahta kovalar olan küleklerin yerini, artık plastik ve cam saklama kapları alınca, bu hamaratlık gerektiren meslekte kayboldu. Genelde yoğurt, pekmez ve bal gibi gıda maddelerini uzun süre koruyan külekler, lezzetlerine de lezzet katıyordu ancak diğer saklama kaplarının piyasaya çıkması ile külekçilik yok oldu.
Yemenicilik
Yemen’de Yemen-i Ekber adlı bir kişi tarafından ilk kez yapılan bu ayakkabı çeşidi, daha sonraları Güneydoğu Anadolu’da geleneksel bir kıyafet olarak kullanılmaya başladı. Günümüzde Gaziantep ve Kilis’te sadece iki ustası var ve bu meslekte kaybolmak üzere.
Arzuhalcilik
Adliye ve valilik önlerinde bulunan Arzuhalci adı verilen bu kişilere gidilerek, resmi dilekçeler yazdırılırdı. Daktilosunun başına oturan arzuhalci, derdi olanı sabırla dinler ve dilekçelerini yazar, ayrıca kişilere yol gösterirlerdi. Bilgisayarların hayatımıza girmesiyle, belli yerlerde yapılabilen arzuhalcilikte ileride kaybolup gidecek mesleklerden biri.
Macunculuk
Özellikle mahalle aralarında dolaşarak macun satan macuncular, çocukların gözdesi idi. Birbirinden lezzetli ve renkli macunları satan macuncular, artık sadece Ramazan ayındaki eğlencelerde görülüyor.
Çömlekçilik
Plastiğe ve cama kurban edilen mesleklerden biri de çömlekçilik. Yiyeceklerin ve içeceklerin saklanmasında insanların vazgeçilmezi olan çömlekler, artık bazı yerlerde özellikle yoğurt yapılırken kullanılıyor. Bu kaplardaki yoğurtların lezzeti de bir başka oluyor tabii ki.
Saat Tamirciliği
İlk önce telefonlar sonra da akıllı telefonlar sayesinde, saat takanların sayısı her gün azalıyor. Bozulan saatleri tamir eden saat tamircileri ise artık iş yapamaz hale geldi. Bu nedenle saat tamircileri eskiden revaçta ise de, artık bir önemleri kalmadı.
Kalaycılık
Yıpranan ve eskiyen bakır kapların, toz nişadır ile kalayla kaplanması ve eskisinden daha güzel ve parlak görülmesini sağlayan kalaycılık mesleği, günümüzün kaybolmaya mahkûm mesleklerinden biri. Yerini çelik ve granit ürünlerin aldığı bakır kaplar çok az yerde kullanılıyor. Haliyle kullanım azlığı, kalaycılık mesleğini bitirmiş durumda.
Sedefkârlık
Özellikle Osmanlı döneminde zirvede olan sedefçilik, nadir bulunan ve kırılgan bir taş olan sedef taşının, takı, mücevher ve aksesuar yapımında kullanılması ile, icra edilen bir meslekti. Orta Asya Türkleri tarafından Anadolu’ya gelen sedefkârlık, 15. yy’dan itibaren Türk-İslam sanatı olarak tanındı. Topkapı sarayında, Sultanahmet ve Ayasofya camilerinde sedef sanatının eşsizliğini ve inceliğini görmemiz mümkün. Ama Osmanlı Sarayının göz bebeği olan sedefçilik mesleği yok olma tehlikesi altında.
