Serbest Meslek Nedir?

Serbest Meslek Ne Demek?

Serbest meslek kavramı genel olarak insanların aklına belirli bir işi olmayan koşullara göre iş değiştiren meslek grubu olarak gelmektedir. Ancak bu doğru bir anlam ifade etmektedir. Serbest olarak avukatlık, ses sanatçılığı, mali müşavirlik yapan kişiler bulunmaktadır. Bu nedenle serbest mesleğin doğru tanımı bir işverene bağlı olmadan kendi mesleğini icra eden kişileri olarak yapılmaktadır. Serbest meslekte öne çıkan özellikler bir mesleki bilgiye ve tecrübeye dayalı olmasıdır. Bu nedenle sermaye ön planda yer almamaktadır.

Serbest meslek grupları pek çok mesleği içerebiliyor. Bu nedenle serbest meslek grubunda bulunan kişiler için gelir durumu değişim gösterebilecektir.

Serbest Meslek Erbabı Nedir?

Serbest meslek erbabı Gelir Vergisi Kanunu’nun 66. maddesinde açıklanmıştır. Kanuna göre serbest meslek faaliyetlerine sürekli olarak devam eden kişilere serbest meslek erbabı denmektedir. Bir işverene bağlı olmayan pek çok meslek grubu bu anlam içerisinde yer alabilmektedir. Serbest meslek erbapları kendi bilgi birikimini, zamanını ve tecrübesini sunmaktadır. Bu nedenle genellikle zanaat ve sanat alanları ile ilgili olan meslekler bu grup içerisinde yer almaktadır.

Serbest meslek grupları içerisinde yazarlar, müzisyenler, yönetmenler en yaygın olarak yer almaktadır. Ancak bu grup içerisinde kendi işyerinde hizmet sunan doktorlar, mühendisler, mimarlar, mali müşavirler, avukatlar ve veterinerler de yer almaktadır. Marangozluk ve terzilik en bilinen serbest meslek grupları arasındadır. El ustalığı gerektiren meslekler en bilindik gruplar arasındadır.

Gümrük komisyoncuları, noterler, bilumum borsa ajan ve acenteleri, ebeler ve rehberler serbest meslek grupları arasında yerine almaktadır. Aynı zamanda serbest meslek faaliyetlerinde bulunan adi komandit şirketin komandite ortakları, kolektifler, adi şirketlerin ortaklarıda bu meslek grubu arasında yer alabilmektedir.

Serbest Meslek Kazançları

Serbest meslek grubunda yer alan kişiler için kazançlar her ay farklılık gösterebilmektedir. Kişilerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri gelirleri ve giderleri çıkarılarak o döneme ait kazançlar hesaplanabilir. Bu meslek grubu içerisinde yer alan kişiler ‘serbest meslek kazanç defteri’ tutmak zorundadır. Kolektif, adi şirketler mesleki olarak elde ettikleri kazançları bu defter üzerinden hesaplamaktadır. Bilanço hesabına göre tutulan defterler kazanç defterinin yerine geçebilmektedir. Aynı zamanda defterin günü gününe doldurulması zorunludur.

Serbest meslek faaliyetlerinde bulunan kişilerin sağladıkları hizmetlerden elde ettikleri gelirler için ‘serbest gelir makbuzu’ düzenlemesi gerekmektedir. Makbuzlar iki nüsha olarak düzenlenmektedir. Bir nüsha müşteriye verilmek zorundadır. Kredi kartı ile ödeme alan serbest meslek gruplarında fişler makbuz yerine geçebilmektedir.

Serbest Meslek Çalışma Ortamı Nasıldır?

Serbest meslek grubunda yer alan mesleklerin kendilerine ait ofisleri veya atölyeleri bulunmaktadır. Çalışma saatlerini meslek grubundaki kişiler kendileri karar vermektedir. Tüm çalışma düzenini kendişartlarına göre oluşturan kişiler için ofis ortamında ofis malzemelerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ürünler arasında hesap makinesi, kâğıtlar, kalemler, defterler, klasörler, zımba, masa ve sandalye gibi araçlar bulunmaktadır.

Kendi atölyesini kuran serbest meslek erbapları için yaptıkları işlere göre gerekli araçlar değişim gösterecektir. El emeğiyle para kazanan zanaatkarlar, sanatkârlar ve marangozlar gibi meslek gruplarında ofis gereçleri oldukça farklılık gösterebilir.

Farklı Serbest Meslek Gruplarının Özellikleri

Serbest meslek grupları pek çok mesleği içermektedir. Bu nedenle grubun içerisinde yer alan bazı mesleklerin özellikleri şu şekildedir;

Yazarlar

Yazarlık mesleği günümüzde oldukça gelişmiştir. Gelişen teknoloji ile birlikte eski dönemlerdeki gibi yazarlık yapılmayabilmektedir. Yazarlar internet yazarı, dergi ve gazete yazarı olarak ayrılabilmektedir. Yazarlık mesleğinin yeteneğe bağlı olması nedeniyle mesai saatleri değişim göstermektedir. Yazarların kendi belirlediği mesai saatleri içinde hizmet sunması nedeniyle serbest meslek grubunda yer almaktadır.

Noterler

Noterler kişilerin sahip olduğu hakları hukuk çevresinde güvenceye alarak anlaşmazlıklara engel olmaktadır. Bunu yapabilmek için noterler gerekli olan hukuk belgelerini düzenler ve onaylar. Alım ve satım sözleşmeleri, kanunlara göre tescil edilmesi gereken işlemleri tescil eder. Noterlik eğitimi hukuk fakülteleri tarafından verilmektedir. Bu nedenle gerekli fakülteden mezun olmayan kişiler noter olamaz. Noterler kendilerine ait olan ofislerde hizmet sunmaktadır. Yapılan işe göre kazançlar değişim gösterse bile noterler en az 5000 TL kazanmaktadır.

Esnaflar

Esnaflar serbest meslek grupları arasında en bilindik olandır. Esnaf grupları içinde madeni eşya ve makine tamiratı, elektrik ve elektronik eşyaların tamiri, yapı sanatları, dokuma ve giyim imalciliği yer almaktadır. Esnaflar faaliyet gösterdikleri alana göre farklı kazançlar elde etmektedir. Giyim imalciliği gibi alanlarda faaliyet göstermek isteyen kişilerin belirli bir tecrübe ile kazanç sağlaması mümkündür.

Gümrük Komisyoncuları

Gümrük komisyonculuğu belirli bir ücret karşılığında dışalım ürünlerinin gümrük işlemlerini sahibi kişiler adına yapan kişiye denmektedir. Yurtiçine veya yurtdışına çıkarılan ürünlerin işlemleriyle uğraşan kişilerin yer aldığı gruptur. Gümrük komisyoncularının yaptıkları işlere göre elde ettikleri kazanç değişim göstermektedir. Ancak en az 3000 TL’den başlayan geliri elde edebilirler.

Borsa Acentesi

Borsa acentesi meslek grubunda yer alan kişiler müşterilerin istekleri doğrultusunda menkul değerlerin alım ve satım işlemlerini yapmaktadır. Bu işlemlerin karşılığında borsa acentesi meslek grubu belirli bir komisyon almaktadır. Yapılan işlemlere göre borsa acentesi meslek grubunda yer alan kişilerin kazançları değişim göstermektedir.

Serbest Mesleklerin Avantajları

Serbest meslek sahiplerinin pek çok avantajı bulunmaktadır. Bu avantajlar şu şekildedir;

Bir işverenin adı altında çalışmamaktadır. Serbest meslek gruplarının en büyük avantajları arasında yer almaktadır. Bir işveren için değil kendi adlarına çalışmalarını sürdürmektedir.
Serbest meslek grupları çalışma saatlerini kendileri belirlemektedir. Yapılan mesleğe göre kişilerin kendi çalışma saatlerini belirlemesi mümkündür. Bu durum pek çok açıdan serbest meslek grupları için avantaj yaratmaktadır.
Serbest meslek grupları sermayeden öte bilgiye ve deneyime dayanmaktadır. Bu nedenle gerekli bilgi ve deneyime ulaşmış olan meslek grupları serbest meslek sahibi olabilmektedir. Sermaye için ofis veya atölye kiralama, ofis araç gereçlerinin alınması yeterli olacaktır.

Serbest Meslek Gruplarının Dezavantajları

Serbest meslek grupları için dezavantajlar arasında düzenli bir kazancın olmaması bulunmaktadır. Yapılan işe göre kazanç sağlayan serbest meslek grupları bazı durumlarda az kazanç sağlayabilir.
Serbest meslek gruplarında yer alan bir diğer dezavantaj ise rekabet durumudur. Bulunduğu konum itibari ile meslek dallarına göre rekabet durumu yüksek olabilir.
Serbest meslek gruplarında yer alan bazı meslekler zevk ve beğeniye göre müşterilerin dikkatini çekebilecektir. Bu nedenle sanatkârlar ve zanaatkarlar için zevk ve beğeni oldukça önemli bir etmendir. Her müşteriye değil belirli bir grup müşteriye hitap edeceklerdir.

Hangi Eğitimi Almalısınız?

Serbest meslek grupları pek çok mesleği içerdiği için eğitimler değişim göstermektedir. Ancak genel olarak yeteneğe ve deneyime dayalıdır. Yazarlık için belirli bir eğitim alınmasına gerek yoktur. Yeteneği olan herkes yazarlık yapabilir. Ancak borsa acentesi, noter, doktor gibi serbest meslek gruplarında yer almak için gerekli olan diplomalar vardır. Terzi ve marangoz gibi meslekler için deneyim ve bilgi birikimi yeterli olacaktır. Bu nedenle serbest meslek grupları kendi içlerinde incelenmelidir. Gıda imalciliği gibi meslekler için kişilerin bir diplomaya ihtiyacı bulunmamaktadır. Gerekli olan yer ve araçların sağlanması ile gelir elde edilebilir.

Serbest Meslekler Sizin İçin Uygun mu?

Serbest meslek grubunda çalışma başlamak herkes için uygun olmayabilir. Bunun sebepleri arasında dezavantajları bulunmaktadır. Sabit bir maaş ile çalışmak isteyen kişilerin serbest meslek grubunda yer almaması gerekmektedir. Aynı zamanda işverenden bağımsız olarak çalışmak isteyenler için serbest meslek uygundur.

Serbest mesleğin sizin için uygun olup olmadığını anlayabilmek için şu soruları cevaplayabilirsiniz;