Kariyeri Yönetmek
Kişinin iş hayatındaki tutum, davranış, sorumluluk ve faaliyetlerine bağlı olarak edindiği bütün deneyim ve tecrübeler toplamına kariyer diyebiliriz. Kişilerin kendi istek ve hedeflerine göre yaptıkları kariyer planlamalarının yanı sıra şirketler de çalışanları adına kariyer yöntemleri üzerinde çalışırlar.
Söz konusu planlama süreci kişinin ilgi alanları, tecrübesi ve bilgi birikimi etrafında şekillenir. Kişilerin eksik eğitimlerini tamamlamaları, iş hayatında başarı göstermeleri her ne kadar önemli ise kurumların da insan kaynağına yönelik kariyer planlama yapmaları da önemlidir.
Şirkette yeni işe başlayan kişi, hedeflerine ve ne yapmak istediğine dair bir dizi soruya cevap verir. Ardından mevcut yetenek ve özelliklere göre organizasyon şemasındaki görevini alır. Eğer kurum kariyer yönetimi ve planlaması konularına gereken önemi veriyor ise, çalışanını eksik konularında eğitecek, gelişimlerine katkı sağlayacak ve hedeflerine ulaşmaları için motivasyon sağlayacaktır. Kariyer yönetimini önemseyen kurumlarda, çalışanlar belirli bir süreden sonra hangi pozisyonda görev alacaklarını bildikleri için çalışma motivasyonunun iyiden iyiye arttığı gözlemlenmiştir.
Kariyer Yönetimi İlkeleri
Kendisini gelecekte neyin beklediğini bilen, geleceğe dair tahminlerde bulunabilen, kendisini işe adayan çalışanlar yüksek motivasyona sahip olurlar ve amaca yönelik efektif çalışma yetenekleri kazanırlar. İş fırsatları ve kişinin ihtiyaç ve değerleri arasında en uygun ilişkiyi kurmaya yarayan kariyer yönetimi kavramı, aslında optimizasyon odaklı bir karar alma ve sorun çözme sürecidir. Bu süreç içerisinde:
- Kişinin kendi değer yargısı, ilgi, beceri ve bilgi konusunda kendini tanıyıp, güçsüz ve güçlü yönlerinin farkına varması,
- Organizasyonun içindeki ve dışındaki kariyer imkânlarının tespiti ve tanımlanması
- Kişinin kendisine kısa, orta ve uzun vadede hedef saptamaları yapması,
- Kariyer projelerinin düzenlenmesi,
- Ve bu projelerin hayata geçirilmesi, gibi ilkelere dikkat edilmelidir.
Kariyer Yönetimi Uygulamaları
Kariyer yönetimi uygulamaları ile birlikte esasen stratejik planlar doğrultusunda şirket organizasyon şeması tekrar gözden geçirilir, yeni meydana çıkacak ya da görev değişikliği yaşanacak birimler için insan kaynağı yetkinlik ve gereksinimleri önceden belirlenir, oluşturulmuş stratejik yaklaşımlar sonucunda boşalan birimler en uygun ve en yetenekli kişiler tarafından doldurulur. Diğer yandan potansiyel açısından gelecek vadeden çalışanların belirlenmesi ve gelişimlerinin takip edilmesi iş başında eğitim, projelerle öğrenme, rotasyon gibi kişilerin gelişimlerinin sağlayacak olan uygulamalara da genişçe yer verilir.
Kariyer yönetimi uygulamaları:
- Sistemin ve insan kaynakları planlarının bütünleştirilmesini,
- Kariyer olanaklarının belirlenmesini,
- Kariyer planlamalarına yönelik açık pozisyonların duyuruları,
- Personel performansının sistematik değerlendirilmesini,
- Alt kademelerine kariyer planlaması ve danışmanlığı yapılmasını,
- İş deneyim ve tecrübelerinin artırılmasını,
- Hedeflere ve eksikliklere uygun eğitim programlarının düzenlenmesini kapsar.
İşletmelere Yönelik Örgütsel Kariyer Yönetimi
Kariyer planlama sürecinde örgütsel olarak yapılması gereken belirli başlı faaliyetler bulunmaktadır. Şirketin verimliliğinin artırılması, kişilerin aynı anda hem kendi kariyerleri hem de şirket geleceği için çalışıyor olmaları hedeflenir. Önünü net bir biçimde görebilen çalışanların motivasyon artışı ve aidiyet duygusu da gerçekleştirilmiş olur.
- Kurumsal Değerlendirme: İnsan kaynakları açısından kurumun sahip olduğu kazanımların gözden geçirilme sürecidir. Bu aşama aynı zamanda insan kaynakları faaliyetlerinin de temelini oluşturur.
- Kariyer imkânlarının belirlenmesi: Çalışanların şirket içindeki terfilerinin şart ve biçimlerinin belirlenesi ile ilgili süreçleri kapsar.
- Çalışanların sistematik olarak izlenmesi ve performanslarının değerlendirilmesi: İnsan kaynakları biriminin çalışanlar açısından belki de en büyük görevi, kariyer planlamalarını gerçekleştirmektir. Örnek verilecek olursa, çalışanın kendisi ile ilgili düşünülen ya da planlanan rotasyon şartlarını, iş genişletilme ve terfi olanaklarını bilmelidir.
- Kariyer planlamasına yönelik gerçekleştirilen eğitim çalışmaları: İş tatmini ölçüm ve araştırmaları ve performans değerlendirme çalışmaları neticesinde ortaya konan raporlar ışığında, kişilerin gelişimi açısından önemli görülen eğitim programları oluşturulmalıdır.
Bireysel Kariyer Yönetimi
Kariyer planlama süreci boyunca kişinin yapması gereken faaliyetler ve planlaması gereken bir dizi koşul bulunmaktadır.
- Bireysel açıdan değerlendirme yapılması: Bu süreç içerisinde kişi kendi beceri, bilgi, yetenek ve eksik yönleri değerlendirir ve kendisini bütünsel olarak anlamaya yönelir.
- Kariyer imkânlarının belirlenmesi: Çalışan kişinin firma dışında ya da firma içerisinde erişebileceği kariyer planlamalarının belirlenmesi ve değerlendirme sürecidir.
- Kariyer olanakları ile bireysel özelliklerin uyumlu hale getirilmesi: Bu süreç içerisinde planlanan kariyer içeriği ile kişinin sahip olduğu bilgi, yeterlilik ve yeteneklerin bir uyumu yakalanması beklenir.
- Hedeflerin ve bireysel ihtiyaçların belirlenmesi: Amaçlanan kariyer imkânlarına erişebilmek adına hedeflerin açıkça seçilmesi ve buna uygun olarak eylemlerde bulunulması beklenir.
- Uygulama: Belirlenmiş amaçlar ve tasarlanmış kariyer imkânlarının gerektirdiği ölçüde, yapılan hazırlıklar aşamalı olarak uygulamaya geçirilmelidir.
Kişinin kariyer planlaması ile ilgili düşünürken daha uzun vadede düşünmesi gerektiği aşikâr. Sizi neyin mutlu edeceğiniz sadece siz bilebilirsiniz. Yetkinliklerinizi anlamak, ne yapmak istediğinizi iyice belirlemek ve 20-25 yıl geçse de keyif alacağınız o işi bulmanız sizin için en iyisi olacaktır. Bunun yanı sıra örneğin her 5 yılda bir kere, üzerinde yürümekte olduğunuz kariyeri tekrar sorgulamalı ve ilerleyişinizin tatmin edici olup olmadığını belirlemelisiniz. Gelişen teknoloji ve yeniliklere adapte olabildiğiniz ölçüde başarıyı yakalayacaksınızdır.
Kariyer planlama sürecinde, bilgi ve becerinizin zamanla muhakkak derinleşmesini ve artmasını önemseyin. Dikey kariyer olarak bilinen ve sadece terfi alarak yükselmek gibi bir içeriğe sahip planlama çeşidinin, kariyer yapma tanımına çok da uymadığını söyleyebiliriz. Aynı pozisyonda uzun süre çalışmalar yürütüp, tecrübe ve bilginizi derinleştirdiğiniz “yatay kariyer” olarak adlandırılan bir kariyer planlaması yapabilirsiniz. Aynı seviyedeki bir başka pozisyonda çalışmaya geçiş olarak da ifade edilebilecek bu tür bir planlama, kişide yapılan iş ile ilgili derinlemesine bir uzmanlık bilgisi sağlayacaktır.